Handige hulpmiddelen voor in de shack.
Ik denk dat elke zelfbouwende radio amateur er zich wel in herkend dat je nooit genoeg hulpmiddelen hebt om je project af te maken of een relatieve meting te doen.
(Dit in tegenstelling tot gekalbreerde meetzenders, spectrum analyzers en wat je nog meer kan bedenken)
Voor heel veel testen is een meer/minder indicatie of ongeveer voldoende.
Dit kan vaak met eenvoudige hulpmiddelen bereikt worden en hierna volgt mijn verzameling van handige hulp middelen waarvan het merendeel zich door de jaren heen heeft bewezen als nuttig en waarvan de ontwerpen een beetje opgefrist zijn.
(Met ontwerpen worden hier de print ontwerpen bedoeld want de schakeling zijn vaak door iemand anders bedacht en door mij aangepast aan de huidige stand der techniek en soms aangepast/uitgebreid om ze te verbeteren of breder toepasbaar te maken.)
Universele RF verzwakker

Bij de verschillende QO-100 experimenten is wel duidelijk geworden dat je bij het opbouwen en testen niet buiten een aantal verzwakkers kan die ook nog wel wat vermogen kunnen hebben.
Om nu overal de toch wel prijzige meet verzwakkers van 5 Watt of 10 Watt in te zetten is niet nodig als het om de wat lagere frequenties gaat. (70 cm. en lager).
Ook zijn deze meet verzwakkers best wel aan de maat en niet altijd makkelijk te verwerken in het definitieve bouwsel dus kleiner was ook een ontwerp voorwaarde.
Hieruit is het idee ontstaan om een klein printje te maken met 2 SMA aansluitingen en plaats voor een Pi verzwakker met vermogens SMD weerstanden in de maat 2512.
Hierdoor is het mogelijk om een 3dB, 6dB en 10dB variant te maken die kortstondig 10 Watt kan verwerken zonder extra koeling.
Een 20dB, 30dB en 40dB opbouw is ook mogelijk maar dan moet het vermogen tot 5 Watt beperkt worden.

Er is een leuk klein printje voor getekend (27 x 36 mm) waar de 2 SMA aansluitingen en 5 SMD weerstanden op kunnen.
De SMA kan naar keuze uitgevoerd worden als Male of Female.
Voor een meet verzwakker meestal 1x Female en 1x Male en voor inbouw in een converter als permanente verzwakker meestal 2x Female.

Op de ingang zijn 2 weerstanden parallel geplaatst om het vermogen te kunnen verwerken net als bij de serie weerstand.
De gebruikte maat SMD weerstanden zijn er met vermogens van 1 Watt tot 4 Watt maar helaas niet alle weerstand waarden dus het is af en toe een compromis met parallel schakeling van 2 verschillende weerstanden om de berekende waarde te benaderen.
Hierdoor zullen de verzwakkers ook niet gebruikt kunnen worden als gekalibreerde meet verzwakkers maar voor toepassingen waar even wat vermogen moet worden omgezet in warmte als beveiliging van een ingang prima geschikt.

Omdat bij de hogere verzwakker waarden (>10 dB) de dissipatie in de weerstanden aan de ingang hoger wordt als 8 Watt bij 10 Watt wordt daar ook gelijk de reden duidelijk van de lagere belastbaarheid van deze 3 varianten duidelijk.
In het schema staan ale weerstand combinaties voor de verschillende uitvoering vermeld.
Tussenliggende verzwakker waarden zijn natuurlijk ook te maken door de verzwakker even opnieuw te berekenen.
In het schema staan alle verzwakker combinaties met de daarbij behorende weerstanden uitgewerkt.

Schema: Attenuator-V1-sch.pdf

Een impressie van het printje.

Attenuator V1 Aangepast

En de definitieve uitvoering voor 3dB.

3dB klaar Aangepast

Definitieve uitvoering 6dB.

6dB klaar Aangepast

Definitieve uitvoering 10dB.

10dB klaar Aangepast

Er zijn printjes met onderdelen beschikbaar. Bij aanvraag de verzwakking en connectoren opgeven. (weerstanden voor 3dB, 6db en 10dB op voorraad)
Universeel filter printje.

Helaas zijn er steeds minder onderdelen verkrijgbaar met normale draden en moeten we noodgedwongen wel aan de SMD.
Zeker bij het maken van RF filters (laag vermogen) moet je dan noodgedwongen vaak al naar 0805 SMD.
Het is vrij lastig om hier even een band-pass filter te maken op b.v. gaatjesprint.
Omdat (bij mij althans) het filter vaak in de schakeling achter blijft ook hier maar een klein printje voor ontworpen van 27 x 36 mm.met ruimte voor 2 SMA connectoren en voldoende plek om bijna elke mogelijk filter architectuur kwijt te kunnen.
Bij kleinere filters moet er soms een 0R weerstand als doorverbinding geplaatst worden maar verder is alles met spoelen en condensatoren te maken.

Printjes met connectoren zijn beschikbaar.

Multifilter V1 Aangepast
RF probe/detector 

Bij het meten aan HF schakelingen is het vaak moeilijk om de schakeling niet echt te beïnvloeden.
Zelfs een scoop probe in de 1:10 stand is vaak nog een te hoge belasting waardoor een oscillator af kan slaan of een mixer scheef getrokken kan worden.

Een oud ontwerp uit de Elektuur van april 2004 kan hier vaak de oplossing bieden.
De BF998 aan de ingang zorgt ervoor dat de de schakeling met 10 MOhm belast wordt en er toch voldoende signaal is om een scoop of spectrum analyzer van signaal te voorzien.
De probe verzwakt het signaal wel met ongeveer 20 dB maar dat is voor het behoud van de meet apparatuur alleen maar een pluspunt.
Om de schakeling nog universeler te maken kan de uitgang via een diode detector geleid worden waardoor een relatieve gelijk spanning gemeten kan worden met een multimeter tot in het GHz. gebied.

Als probe punt is een pin uit een N connector voor Hyperflex10/Ecoflex10 te gebruiken. Bij deze connectoren zitten altijd 2 midden pinnen waarvan er maar 1 gebruikt wordt voor de kabel.
Later is hier overgestapt naar probe pennen van chinese makelij die verend zijn en de tip uitwisselbaar is.
Het is wel aan te raden het geheel in een metalen buisje te plaatsen en het is de bedoeling hiervoor 14 mm. aluminium buisjes met een wand dikte van 1 mm. op voorraad te nemen als de printen binnen zijn.
Een lengte van 100 mm. is genoeg en een paar 3D geprinte doppen zullen dan het geheel afmaken.
Het is wel belangrijk om bij de ingang een kort massa draadje naar het te meten onderdeel te maken.
Voor de voeding kan eventueel een 9-Volt batterij gebruikt worden maar vergeet dan niet deze los te koppelen voordat de probe aan het rek gehangen wordt anders is de batterij de volgende keer echt leeg.
(6 Volt mag ook want de gebruikte regelaar heeft genoeg aan 300 mV. over spanning)

Het schema van de print die hiervoor getekend is: rfprobe-sch.pdf

Hieronder de afbeeldingen hoe het er ongeveer uit gaat zien.

RFprobe front Aangepast RFprobe back Aangepast

Ondertussen zitten we weer in de kortere dagen en zijn alle onderdelen binnen om het project af te maken.
De planning is om er zelf 1 te bouwen als probe en 1 als detector dus begonnen om 2 printen van onderdelen te voorzien.

Helaas kwam hier naar voren dat de verkeerde datasheet gebruikt was bij het aanmaken van de BF998 in Kicad.
Helaas de pin layout van de BF998R versie gebruikt waardoor de printen eigenlijk fout zijn.
Deze uitvoering is eigenlijk haast niet meer leverbaar maar gelukkig kan de gewone BF998 op zijn kop gemonteerd worden en dan werkt alles gelukkig.

IMG 1064 Aangepast
Voor het goed uitlijnen van de probe pin is het handig deze met de 3D geprinte punt vast over de print te schuiven en dan pas op zijn plek te solderen. IMG 1067 Aangepast

Na het aansluiten van de massa draad de boel fixeren met een beetje smelt lijm om te voorkomen dat alles uit de huls gedrukt wordt als er een keer wat meer druk op de probe pin wordt uitgeoefend.

Voor de draden is 28AWG met een siliconen mantel gebruikt om de boel flexibel te houden.
Gewoon montage draad zou te snel afbreken.

IMG 1057 Aangepast

Er is een bescherm dop voor de probe geprint zodat de punt heel blijft in de la of toolbox.

Het voorstuk van de pin is verwisselbaar maar voorkomen is beter als genezen.

IMG 1061 Aangepast
Na een middagje sleutelen liggen er dan 2 meet pennen voor op de werktafel. 2probes klaar
Printjes met connector en onderdelen zijn beschikbaar.
Ook de buisjes en doppen zijn beschikbaar.
Doseerspuit voor flux of soldder pasta.

 Iedereen die wel eens met SMD werkt kent de 10cc injectiespuiten gevuld met soldeerflux of soldeerpasta waarschijnlijk wel en weet dan ook dat deze bijna altijd zonder plunjer geleverd worden.
Het is dan best lastig om het goedje uit de spuit te krijgen als je dan niet over een doseer pistool beschikt.
Als je een beetje op you-tube zoekt zie je heel wat creatieve manieren om het toch gedaan te krijgen waarvan sommige ronduit hilarisch zijn.
De originele doseer hulp middelen die hiervoor bestaan zijn behoorlijk aan de prijs maar er bestaat gelukkig een betaalbaarder alternatief voor hobby gebruik.

In de basis wordt er een goedkope 4 inch lijmklem gebruikt (die vaak toch te slap zijn als houtklem) met wat hulpstukken die met de bijna onmisbare 3D-printer gemaakt zijn.

Het het is niet mijn idee en ik heb het ook maar gevonden tijdens mijn zoektochten op het internet maar het past in 1 keer en werkt uit de kunst.
Alle lof voor de bedenker hiervan.

Artikel op Thingiverse: Artikel-2268079

Geprint met PETG en een laaghoogte van 0,25 mm. gaat het foto model al 2 jaar mee.

Als er belangstelling is en je beschikt niet over een 3D printer kan ik kleine aantallen wel printen.

 Kitspuit Aangepast